Kahkaha Ağızdan 100km Hızla Çıkıyor!

[Siyabend]

>İşte size gülme ve kahkaha ile ilgili bilmek istediğiniz her şey...

Çıkan sonuçlara göre, bir yetişkin her gün ortalama 17, bir çocuk ise 40 kez
>gülüyor. Gülmeye başlayan bir insan, ciğerlerinden saatte 100 kilometreye
>ulaşan bir hızla dışarıya hava veriyor. İşte size gülme ve kahkaha ile
>ilgili bilmek istediğiniz her şey... Bilim dünyası son 20 yıldır bütünsel
>olarak ilgileniyor gülme ve kahkaha ile. Bugüne kadar fareler ile
>maymunları gıdıklayarak yapılan deneylerde ya da hastalara fıkralar
>anlatılarak beyinsel aktivitelerinin izlendiği dönemde, bilim dünyası pek
>fazla ilerleme sağlayamadı. Manyetik rezonans görüntüleme teknikleri ise
>yeni bir dönemin başlangıcı oldu. Bu yeni teknoloji sayesinde gülme ile eş
>zamanlı olarak beynin çalışma mekanizması incelendi. Çıkan sonuçlara göre,
>insan ortalama yılda 6 bin 205 kez gülüyor. Bir yetişkin günde ortalama 17
>kez gülerken bu sayı bir çocukta 40. Gülmeye başlayan bir insan
>ciğerlerinden saatte 100 kilometreye ulaşan bir hızla dışarıya hava
>veriyor, bunu kesik kesik nefes alıp vermeler takip ediyor. Gülme anında
>yüz kaslarından biri ağzın kenarlarını geriyor ve saniyenin 16�da biri
>kadar süren bir ses çıkarken beden de sarsılıyor. Peki insanı bu şekilde
>davranmaya yönelten ne?
>
>
>
>GÜLMEYİ YARATAN ÜÇ UYARI
>Bilim dünyasına göre gülmenin kaynağı 3 karşı konulamaz uyarı kategorisi:
>Gıdıklama, güldürücü gaz ve mizah.
>
>1. Gıdıklama evrimsel süreçte gülme eyleminin ilk ortaya çıkış nedeni.
>Bedenin alışılmadık dışsal bir temas karşısında verdiği savunma tepkisi.
>Maymunlarda gülme bu şekilde gerçekleşiyor. Koltukaltı, ayak tabanı,
>bedenin karın bölgesinin yanları gıdıklanmadan en etkilenen bölgeler çünkü
>ya başka organlar ya da giysiler tarafından kapatıldığı için dışsal temasa
>daha az maruz kalıyorlar.
>
>2. Azot protoksitin 19. yüzyılda keşfedilen etkisi, en küçük solumada dahi
>insanı bastıramadığı bir gülme krizine yakalıyor olması. Bu gaz beyni
>tamamıyla etkisi altına alıyor. Limbik sistem içinde nöronlar arasındaki
>iletişimi yavaşlatan kasların hareketinin paralize olmasına yol açıyor.
>Sinir sistemi içinde nöronların olduğundan çok daha hızlı hareket etmesi
>sonucu gülme krizi gerçekleşiyor.
>
>3. İnsanı kahkahaya boğan uyarı türleri içinde en sık karşılaşılan tür ise
>psikolojik olanı, yani mizah.
>
>BEYNİN KAHKAHA SORUMLUSU
>Son 10 yıl içinde görüntüleme teknikleri sayesinde gülme ve kahkahayı
>tetikleyen 3 unsurun da beyin içindeki aynı mekanizmadan ortaya çıktığı
>belirlendi. Bu kapalı devre içinde beynin bir bölümü anahtar rol oynuyor
>(prefrontal korteks medioventral). Herhangi bir şekilde beyinlerinin bu
>bölümü hasara uğrayan insanlar esprileri, şakaları anlayamıyorlar. Hatta
>kimileri kahkaha atamıyor bile.Beyinde başlayan gülme sinir sistemi
>aracılığıyla bütün bedene dalga halinde yayılıyor. Hipotalamus sayesinde bu
>sistem bu duygusal reaksiyonun şiddetini ayarlıyor. Gülme ya sessiz kalıyor
>ya da kahkahaya dönüşüyor.Gülmenin bir de kimyasal boyutu var. 5 molekül
>gülme eyleminin oluşumuna yardımcı oluyor. Acetilkolin kas kasılmalarını;
>dopamin zevk almayı, Gaba spazm ve denetlenemeyen hareketleri kontrol
>ederken serotonin neşe, keyifsizlik, öfke gibi mizaç türlerinden,
>nodadrenalin ise beyni uyanık tutmaktan sorumlu.Gülme bedene iki eksenden
>yayılıyor: Kas ve nefes. Gülme, yüzdeki 15 küçük kastan başlayarak birçok
>kası harekete geçiriyor.
>
>GÜLME GÜLMEYİ TETİKLİYOR
>İşin bir diğer ilginç yönü gülmenin diğer gülmeleri de tetiklemesi. Birini
>gülerken gözlememiz bizim de otomatikman yüz kaslarımızı harekete
>geçiriyor. Bazen gülme bulaşıcı bir kriz haline bile gelebiliyor. Hálá
>bilim dünyasında gizemi çözülemeyen olaylardan biri 1962 yılında
>Tanzanya�nın bir bölgesinde meydana gelen gülme salgını. 2 buçuk yıl süren
>gülme salgını bine yakın genç kızı etkilemişti. Salgın gülme krizinin
>meydana geldiği 40 köy karantinaya alınarak durdurulabilmişti. İnsanın
>neden güldüğünü filozoflar ve psikologlar 3 teori ile açıklıyorlar:
>
>- Densizlik ya da beklenenin dışındaki gelişmeler.
>
>- Rahatlama.
>
>- Kendini diğerlerinden daha üstün görme.
>
>GÜLME ÇEŞİTLERİ
>* Sessiz gülüş çocukta, maymunların �ağız açık, yüz gergin� mimiğine yakın
>bir gülüş. Yetişkinlerde ise bu tür gülmeye kimi zaman burundan sıklıkla
>nefes vermeler eşlik ediyor.
>
>* Mimiksiz gülüş Sesler içsel. Çıkarılan sesler duyuluyor ama ağız kapalı
>kalıyor.
>
>* Sesli gülüş Ağız hafifçe aralanıyor, gözlerin kenarları kırışıyor, küçük
>sesler çıkıyor. Genellikle bu tür gülüşleri kahkahalar takip ediyor.
>
>* Şiddetli gülüş Ağız kocaman açılıyor, baş geriye doğru itiliyor, sesler
>daha gür çıkıyor. Kimi zaman boğazdan sesler geliyor.
>
>* Çılgın gülüş Uzun süreli, yoğun ve çoğu zaman kontrol edilemeyen gülüş
>türü.