En Güçlü Nükleer Bomba: Çar Bombası

[Siyabend]

Sovyetler Birliği’nin ilk atom bombası deneyi, ABD’nin nükleer tekelinin yıkılışı ve “Çar Bombası” üzerine notlar ..



(...) Sovyet nükleer bombasının imali yolundaki adımlar sadece Igor Vasilyevich Kurchatov ile atılmamıştır şüphesiz. Sovyet nükleer bombası da sonuçta kollektif bir emeğin ürünüdür ve olayla ilgili bilimsel çalışmanın onuru tekbaşına Kurchatov’a ait değildir ama, işin başında olan ve üretimin yükünü en çok taşıyan kişi, bombanın baş mimarı Kurchatov’dur... Belarus (Beyaz Rusya), Minsk doğumlu Rus fizikçisi Yakov Borisovich Zel’dovich (1914- 1987) ve Aziz Petersburg (1914- 24, Petrograd; 1924- 91, Leningrad) doğumlu seçkin fizikçi Yuli Khariton (1904- 1996) aynı süreçte çok önemli roller oynamışlardır. Diğer yandan, özellikle sözkonusu nükleer silah programının ikinci basamağında, Hidrojen bombası imalatında, Moskova doğumlu ünlü fizikçi Andrei Dmitriyevich Sakharov (1921- 1989) kilit rol oynayacaktır. Yine Sakharov...



(...) Sovyetler Birliği’nin çok gizli atom bombası üretimi projesi için, Nisan 1946’da, Moskova’nın 400 kilometre kadar doğusunda kurulu, sadece manastırı ile tanınan ve dikkatlerden tamamen uzak olan 3.000 nüfuslu Sarov seçilecekti. Anlaşılan Sovyetler Birliği yöneticileri, başlıbaşına bağımsız bir kompleks olan gizli Los Alamos Bilimsel Labaratuarı’nın yerleşim biçiminden esinlenmişlerdi. Moskova’nın “Los Alamos”u olan sözkonusu küçük izole yerleşim merkezi, atom bombası üretimi sırrını paylaşanlar tarafından Arzamas- 16 kod adıyla adlandırılacaktı. Daha önce de belirtilmiş olduğu gibi, olayla ilgili bilim adamları, aynı küçük kenti kendi aralarında “Los Arzamas” diye eylenceli biçimde anmaya başlayacaklardı...



(...) 29 Ağustos 1949 günü lokal saatle 07.00’de Joe-1 kod adlı ve 22 Kiloton (= 22 bin kilo Tri Nitro Tolien/ TNT etkisi) gücündeki ilk Sovyet atom bombası patlatılacaktı. Deney yüksekliği ve tipi (Test Height and Typ), kule (Tower) olarak belirtilmektedir. Anlaşılan bomba yerden yüksek bir zemin üzerinde patlatılmıştı. Bazı iddialara göre bu bomba, ABD’nin Nagazaki limanına atmış olduğu 8 kilogram Plutonium-239 (yüzde 90 Pu-239) patlayıcısı içeren “Şişman Adam” adlı ikinci atom bombasının aşağı-yukarı bir kopyasıydı... (...) aslında Joe, Stalin’in takma adıydı...



(...) Klaus Fucs, Nazi Almanyası’nın teröründen kurtulmak amacıyla İngiltere’ye sığınmış olan çok önemli bir fizikçi ve aynızamanda inanmış bir komünisti. ABD bombasının yapımında merkezi rol oynayanlardan Fucs dışında ve ondan tamamen habersiz olarak fizikçi Theodore (Ted) Hall’da tüm bilgileri 1945 yılından itibaren... (...) Ted Hall’da -Klaus Fucs gibi- gizli bilgi aktarma işini herhangi kişisel bir yarar için yapmamıştı. O, ABD’de gelişen gericiliğe öfkelenmiş ve... (...) Ortak kanıya göre, Los Alamos’dan elde edilen istihbarat bilgileri olmasa bile Sovyetler Birliği atom bombasını kısa birsüre sonra üretebilecekti. Konuyla ilgili metinlere göre, sözkonusu gizli istihbarat, Sovyet bombasının beklenenden bir- iki yıl daha erken yapılmasına yardımcı olmuştur sadece.



(...) Sovyetler Birliği’nin atom bombası deneyini başarmasının ardından da korkunç bir silahlanma ve daha etkili nükleer silahlar üretme yarışı başlamıştır. Sonunda dünya, kendi varlığını onlarca kez yoketme kapasitesine sahip tehlikeli bir cephaneliğe dönüşmüştür. Daha 1955 yılında sadece ABD, 2.442 adet değişik kapasitede nükleer bombaya sahibolacaktı... Sözkonusu ilk Sovyet bombasının ardından, 24 Eylül 1951 günü 38 (bazı kaynaklarda 40) Kiloton gücündeki Joe-2 aynı kentin (Semipalatinsk) sınırları içinde denenmiştir. İkinci bombanın çapı Joe-1’inkinin yarısı kadar olmasına karşın, gücü yaklaşık iki misli olmuştur. Yani bu bomba için çok daha ileri bir teknoloji kullanılmıştır.



(...) Aslında “Bombaların Çarı” dikate değecek ölçüde kısa sürede imaledilmişti. Bomba, imalata başlandıktan 16 hafta (bazı kaynaklarda 14 hafta) sonra denenecekti... Başlangıçta üç aşamalı bir sistemle, 1. fission (nükleer seri çekirdek dağılması, Atom bombası)- 2. fusion (termonükleer seri çekirdek birleşmesi, Hidrojen bombası)- 3. fission patlaması adım adım birlikte gerçekleştirilerek 100 Megaton gücünde bir etki yaratılması düşünülmüştü. Bombanın 100 Megaton gücünde olması ile ilgili emir politik iradenin başında olan kişiden, Komünist Partisi Birinci Sekreteri Nikita Sergeyevich Khruschev’den (1894- 1971, parti sekreterliği 1953- 64) gelmişti. Khruschev sözkonusu talebini 10 Temmuz 1961 günü buluştuğu Sakharov’a iletmişti. Gizli nükleer ve termonükleer bomba üretim merkezi Arzamas- 16’ya dönen Sakharov, özel olarak bu bomba için Victor Adamskii, Yuri Babaev, Yuri Trunev ve Yuri Simirnov adlarındaki bilimadamlarından oluşan bir ekip kurmuştu. Üretimde çalışan ekip, 100 Megaton gücünde olacak bombadan aşırı ölçüde nükleer döküntü (radyasyon) yayılacağını hesapladığı için, bombanın son fission basamağını iptal edecekti. Böylece bomba 50 Megaton gücüne inecekti. Buna karşın Khruschev konuşmalarında 100 Megaton gücünde bir bomba patlattıklarını söyleyecekti... Amerikalı uzmanlar patlayan bombanın asıl gücünün 57 Megaton olduğunu iddia edeceklerdi ve günümüzdeki bilgilere göre doğru olan da bu sayıydı...



(...) Kuzey Kutbu çemberi içindeki Novaya Zemlya Adası’nın Mityushikha Körfezi’nde Moskova saatiyle 11:32’de patlatılan “Çar Bombası” veya “Bombaların Çarı”, insan soyu tarafından üretilmiş en yıkıcı patlayıcı olarak tarihe geçecekti. Pratikte bir faydası olmasa da, sonderece ürkütücü bir gösteri gerçekleştirilmişti... Amerikalıların imalettikleri en güçlü bomba 25 Megaton gücünde olacaktı...


Video görüntüsü: http://video.serfinaz.com/index.php?task=view&id=3078